Małe instytucje płatnicze, czyli ukłon w stronę FinTechów cz.1

PSD2 wprowadziła wiele ułatwień dla start-upów z obszaru innowacji finansowych, a przede wszystkim otworzyła bankowość na podmioty trzecie. Prowadzenie biznesu w obszarze szeroko rozumianych finansów, m.in. ze względu na liczne regulacje i wymogi prawne, jest na początku bardzo kosztowne. Polski ustawodawca przy implementacji PSD2 poszedł o krok dalej niż dyrektywa i wprowadził kolejne ułatwienie dla początkujących przedsiębiorców w obszarze usług płatniczych – tzw. mała instytucję płatniczą. W pierwszej części pokazuję podstawowe cechy małej instytucji płatniczej. W kolejnej odsłonie pokażę sam proces wpisu.

Mała instytucja płatnicza (MIP) to nic innego jak dostawca usług płatniczych nieprowadzący działalności w zakresie usługi inicjowania transakcji płatniczej (PIS) lub dostępu do informacji o rachunku (AIS) – tacy usługodawcy są wpisywani do odrębnych rejestrów). Prowadzenie działalności jako instytucja płatnicza jest działalnością regulowaną i podlega ściśle określonym wymogom prawnym i nadzorowi KNF.

Czy potrzebne zezwolenie KNF?

Nie. Aby móc świadczyć usługi płatnicze taka instytucja musi widnieć w rejestrze dostawców usług płatniczych i wydawców pieniądza elektronicznego prowadzonego przez KNF. Oznacza to, i jest to dobra informacja, że działalność MIP nie wymaga zezwolenia nadzorcy. Procedura rejestrowa jest stosunkowo prosta i szybka, ale o tym w części drugiej artykułu. Zastosowanie tej procedury wiąże się również z niższymi kosztami.

Czy są jakieś ograniczenia związane z prowadzoną działalnością?

Tak. Poza wskazanym wyżej ograniczeniem w zakresie usług świadczonych przez MIP, świadczenie usług płatniczych musi odbywać się wyłącznie na terytorium Polski. Ponadto, średnia całkowita kwota transakcji płatniczych wykonanych przez MIP (obejmuje to również jej agentów), nie może przekroczyć kwoty stanowiącej równowartość 1.500.000 euro miesięcznie.

Wiążą się z tym dodatkowe obowiązki, jak np. konieczność zgłaszania przekroczenia tej kwoty do KNF (i to stosunkowo szybko, bo w terminie 14 dni – ważny jest więc monitoring) czy obowiązek dostosowania działalności po przekroczeniu tego progu lub złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie “standardowej” działalności. MIP musi również przekazywać różne raporty w zakresie przeprowadzanych transakcji (miesięczne, kwartalne i roczne). Niedostosowanie się do tych ograniczeń i wymogów może skutkować dotkliwymi sankcjami. Warto więc odpowiednio przygotować systemy informatyczne, jak i właściwe procedury, aby uniknąć potencjalnych naruszeń.

Jakie są wymogi prowadzenia działalności jako MIP?

Mniejsze niż w przypadku krajowych instytucji płatniczych (KIP), ale nadal wysokie. Przede wszystkim MIP musi posiadać takie rozwiązania organizacyjne, które pozwalają na wyliczanie i monitorowanie całkowitej kwoty transakcji na dany miesiąc (ww. 1.500.000 euro). Te systemy muszą również zapewnić spełnienie wymogów w zakresie przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu (tzw. AML). Są jeszcze dodatkowe wymogi w stosunku do osób zarządzających (jak np. w zakresie “czystej kartotek”), ale co ciekawe brak wymogu posiadania odpowiednich kwalifikacji czy wiedzy w odniesieniu do tych osób.

MIP musi również wdrożyć procedurę zarządzania ryzykiem, przy czym dokument ma być dostosowany do prowadzonej działalności, a więc może nieuwzględniać niektórych ryzyk. Instytucja musi posiadać również program działalności oraz plan finansowy na pierwszy rok działalności. Są również wymogi w zakresie jakości i treści materiałów handlowych, jak i archiwizacji dokumentów (co do zasady – 5 lat). Jeżeli MIP działa przez agenta lub powierza (outsourcing) niektóre czynności, to zakres wymogów się odpowiedni zwiększa w związku z obowiązkiem monitorowania tej działalności.

No i oczywiście najważniejsze – ochrona środków powierzonych przez klientów, w tym poprzez stosowanie odpowiednich strategii i procedur oraz rozwiązań informatycznych. To jest jednak temat bardzo szeroki i nie na ten artykuł. Te obowiązki zostały opisane dość ogólnie i w praktyce są one szersze, ale nie można zapominać, że są one dostosowane do prowadzonej działalności.

Jaki jest koszt prowadzenia działalności jako MIP?

Całkowita wysokość opłat, jak i termin oraz sposób wyliczania, z wyłączeniem opłaty rejestracyjnej – 616 zł, jest ustalana przez Premiera w drodze rozporządzenia. Wysokość opłaty nie może jednak stanowić stawki przekraczającej 0,025% kwoty stanowiącej iloczyn całkowitej kwoty transakcji płatniczych wykonanych przez MIP.

W dużym skrócie to tyle o MIP. W kolejnej odsłonie artykułu opiszę sposób uzyskiwania wpisu do rejestru.