Najnowszy raport NBP w sprawie rozwoju systemu finansowego w Polsce. Co ciekawego z perspektyw innowacji finansowych?
Narodowy Bank Polski co roku w listopadzie publikuje Raport o rozwoju systemu finansowego w Polsce za rok poprzedzający. W ostatni piątek taki dokument został przedstawiony za 2018 r. Obejmuje on wiele aspektów (głównie ekonomicznych), które składają się na ewolucję rynku finansowego w Polsce. Jednym z kluczowych obszarów, które wpływają na kierunek tej ewolucji jest otoczenie regulacyjne. Temu otoczeniu również poświęcony jest raport, który dotyka m.in. takich kwestii jak waluty wirtualne, cyfrowe usługi finansowe czy szeroko rozumiany rozwój technologii finansowych. Przejdźmy przez dokument i jego kluczowe (regulacyjne) części. Ponieważ jest to dość rozbudowany temat, to zainteresowane osoby zachęcam do przeczytanie całego działu dotyczącego regulacji systemu finansowego (strony 38-68).
Kryptowaluty w Polsce
To jedno z większych wyzwań dla całego rynku finansowego, nie tylko w Polsce. Obecnie trwają analizy, m.in. na poziomie Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego i Europejskiego Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, które mogą skutkować podjęciem określonych działań legislacyjnych.
W Polsce mamy pierwsze „przebłyski” w kontekście wyznaczenia pewnych wymogów dla crypto-assets. Jednym z kroków na które zdecydował się ustawodawca to wpisanie walut cyfrowych do ustawy o AML (pkt 26 słowniczka). Brakuje jednak bardziej zdecydowanych działań jak np. próby uregulowania statusu crypto-assets (np. tokenów) jako jakiejś formy instrumentów finansowych. Wyzwaniem jest również wyraźne określenie kto może (i jak) obracać walutami cyfrowymi (reżim usług płatniczych versus usług inwestycyjnych).
Zielone inwestycje
W raporcie wskazano na coraz większą rolę aspektów środowiskowych i społecznych w kontekście rozwoju finansów. Chodzi tutaj nie tylko o tworzenie instrumentów opartych o emisje, ale również wiele kwestii związanych ze zwalczaniem wykluczenia finansowego (i odwrotnemu procesowi, czyli tzw. financial inclusion). Autorzy raportu NBP wskazali na to w jakim kierunku „idzie” UE. Wśród postulowanych działań jest m.in.:
- Utworzenie systemu norm i oznakowania produktów finansowych, np. green bonds, które wspierają zrównoważony rozwój;
- Stworzenie ram wspierających inwestycje infrastrukturalne oparte o zrównoważony rozwój czy też
- Zobowiązanie brokerów do uwzględniania produktów zrównoważonych w swojej ofercie.
Co ciekawe, w raporcie nie znalazły się żadne wzmianki dotyczące krajowych projektów regulacji wspierających zielone obligacje. Takie informacje znajdziemy jednak już w Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego, która w jednym z działań jest rozwój tego obszaru, m.in. przez emisję takich instrumentów przez Ministerstwo Finansów. Wiele zależy również od wprowadzenia stosownych regulacji oraz zachęt, w tym podatkowych, które zwiększą zainteresowanie finansowaniem zrównoważonego rozwoju.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię. Samo promowanie „zielonych” inwestycji nie będzie wystarczające, jeżeli nie będzie im towarzyszyło zwiększone zainteresowanie państw w „klimatyczne” projekty infrastrukturalne, które mogłyby być finansowane z emisji obligacji.
Fintech też znalazł swoje miejsce w raporcie
Choć to w zasadzie wzmianka. Autorzy raportu wskazali na kilka kluczowych obszarów, które powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w działaniach prawodawców (zarówno krajowych, jak i na poziomie Unii) oraz regulatorów:
- Stworzenie warunków umożliwiających zwiększenie zainteresowania innowacyjnymi modelami biznesowymi (tutaj ważne są działania promujące bardziej „agile’ową” postawę i możliwość popełnienia błędów – w tym regulacyjnych, np. poprzez piaskownice regulacyjne);
- Wsparcie wprowadzania innowacji technologicznych w sektorze finansowym (o RegTech pisałem tutaj, a o SupTech tutaj);
- Zwiększenie bezpieczeństwa cybernetycznego i odporności sektora na ataki związane z wykorzystaniem kanałów cyfrowych (nieco więcej w tym artykule).
W raporcie zwrócono uwagę również na dwa projekty krajowe – Innovation Hub oraz piaskownicę regulacyjną. O ile Innovation Hub funkcjonuje w oparciu o art. 11b ustawy o nadzorze finansowym i ma się całkiem dobrze, to drugi projekt został wstrzymany i obecnie czekamy na rozwój wydarzeń (nowa wersja ma być bardziej rozbudowana i tworzona we współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju oraz ze środków Komisji UE).
Korzystanie z usług finansowych przez internet
To warty przytoczenia fragment raportu (przy tej okazji warto zwrócić uwagę na ostatnie rekomendacje EBA w tym obszarze – opisałem je tutaj). Ogólnym stwierdzeniem jest to, że internet i technologie cyfrowe mają istotny wpływa na funkcjownie i rozwój systemu finansowego. Autorzy raportu wskazują, że Polska plasuje się nadal raczej w „dole” tabeli jeżeli chodzi o cyfryzację gospodarki i społeczeństwa. Jeżeli chodzi o wykorzystanie kanałów cyfrowych do usług bankowych przez gospodarstwa domowe, to również nie jest najlepiej (19 miejsce w UE). Przy czym są to dane na 2018 r. Widać jednak tendencję wzrostową (44% – 2011 – 57 – 2018).
Ważne są również dane dotyczące rozkładu „wieku” w kontekście zainteresowania cyfrowymi usługami finansowymi. Najwyższe jest ono w grupach 25-34 oraz 35-44, natomiast najniższe w grupie 16-24 oraz 66-74 lata.
Autorzy wskazali, że bez podjęcia działań zmierzających do podniesienia poziomu rozwoju gospodarki cyfrowej i zwiększenia cyfryzacji społeczeństwa trudno będzie zwiększyć ilość zainteresowanych korzystaniem z usług finansowych przez internet.
To jednak co jest bardzo optymistyczne, to referencja do innego raportu – EMEA Digital Banking Maturity 2018, który wskazuje Polskę jako cyfrowego lidera bankowości (razem z Hiszpanią).
Crowdfunding
Kolejny raz zwrócono do kwestii uregulowania statusu crowdfundingu na poziomie UE (pisałem o tym m.in. tutaj) i toczące się w tym obszarze prace na poziomie Komisji (UE). Bazując na (chyba martwym) tekście projektu można wskazać, że operatorzy platform crowdfundingowych musieliby uzyskać stosowne zezwolenie ESMA, ale jednocześnie zwolnieniu byliby z reżimu MiFID2 (i jak można założyć analogicznego wymogu dla krajowych regulacji – crowdfunding na dzień dzisiejszy podlega wymogom ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy o ofercie publicznej – z pewnymi wyjątkami na które wskazuje stanowisko KNF ws. crowdfundingu).