UKNF zabiera się wspólnie z rynkiem za bariery dla fintechów. Czeka nas dużo pracy, ale perspektywy są obiecujące
Wczoraj w siedzibie UKNF odbyło się spotkanie Zespołu roboczego ds. rozwoju innowacji finansowych (#FinTech) gdzie zostały zaprezentowane zidentyfikowane bariery dla rozwoju fintechów. O samym spotkaniu można napisać tyle, że było przeprowadzone w charakterze otwartej i merytorycznej (a także partnerskiej) dyskusji (więcej na ten temat napisał fintek.pl oraz sam UKNF). To co widać wyraźnie to spore zainteresowanie technologiami rozproszonego rejestru (DLT/Blockchain) oraz postępowaniami prowadzonymi przez Urząd (szybkością i efektywnością). W artykule skupie się nie na kwestiach organizacyjnych, a barierach, które moim zdaniem powinny zostać usunięte w pierwszej kolejności. Zaczynamy pierwszą część. Na pierwszy ogień podgrupa systemowa i tożsamość cyfrowa.
Raport odnośnie barier został zamieszczony na stronie Urzędu i zawiera 194 nowych bariery pogrupowane na pięć obszarów:
- Zagadnienia systemowe;
- Zagadnienia dotyczące rynku kapitałowego;
- Zagadnienia dotyczące obszaru bankowości (w tym usług płatniczych);
- Zagadnienia dotyczące konsumentów oraz przetwarzania danych;
- Zagadnienia dotyczące tożsamości cyfrowej oraz AML.
Zdaniem UKNF do zlikwidowania zostały 22 bariery z 2017 r. Niestety zabrakło informacji jakie dokładnie.
Podgrupa systemowa
W tej podgrupie mamy szereg zagadnień istotnych z punktu widzenia z wielu sektorów. Wskazano tutaj m.in. na:
- Brak uregulowania crypto-assets – tutaj oczekiwane jest stanowisko UKNF, które podobno ma w niedługim czasie zostać opublikowane;
- Przewlekłość postępowań licencyjnych w obszarze usług płatniczych (w tym wpisów do rejestrów). Wskazano tutaj m.in., że postępowanie w sprawie udzielenia rejestracji dostawców usługi dostępu do informacji o rachunku trwa średnio ok. 9 miesięcy i trudno z tym polemizować. Warto podkreślić, że w ramach Cyfrowej Agendy Nadzoru (pisałem o niej tutaj) przewiduje, że Urząd podejmie szereg działań upraszczających i skracających postępowania licencyjne – w tym poprzez cyfryzację postępowania;
- Wiążące interpretacje KNF wydawane na podstawie art. 11b ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Słusznie zwrócono tutaj na dwa aspekty wymagające doprecyzowania:
- Brak jasności co do „innowacyjności” produktu lub usługi, która „uprawnia” do uzyskania interpretacji (warto tutaj zwrócić uwagę, że pewną wskazówką jest regulamin Innovation Hub);
- Brak możliwości zaskarżenia interpretacji i jej nieokreślony charakter (decyzja administracyjna?).
- Brak rozwiązań systemowych w zakresie identyfikacji elektronicznej podmiotów niebędących osobami fizycznymi. Jest to bardzo istotna bariera dla rozwoju innowacji w obszarze korporacyjnym (i mi szczególnie bliska). Wszechobecna „papierologia” znacznie wydłuża czas na uzyskanie decyzji o otwarciu rachunku bankowego czy przyznaniu kredytu m.in. dla fintechów, ale i innych, które aktywnie działają w obszarze innowacji;
- Brak pewności prawnej co do możliwości wykorzystania biometrii na potrzeby składania oświadczeń woli. Jest to wprawdzie coś co można podpiąć również pod grupę „Tożsamość i AML”, ale ogólnie tego typu regulacji mogłaby wpłynąć korzystanie na wszystkie obszary prowadzenia działalności gospodarczej. Trzymam kciuki za usunięcie tej bariery.
To oczywiście niektóre z barier, ale dla mnie w tej chwili najbardziej istotne. Ich usunięcie może wpłynąć nie tylko na rozwój innowacji finansowych, ale również usprawnić funkcjonowanie fintechów (m.in. wspomniane otwarcie rachunku czy uzyskanie kredytu).
Podgrupa tożsamości cyfrowej i AML
Tutaj mamy cały szereg barier, bo i nie ma uregulowań prawnych w tym obszarze (pisałem o tym m.in. tutaj). Wskazuje się tutaj przede wszystkim na konieczność wprowadzenia rozwiązań, które umożliwią korzystanie z tzw. Self Sovereign Identity. Takie rozwiązanie pozwoliłoby na jednoznaczne identyfikowanie podmiotów (ciekawie opisał to Michał Sas na fintek.pl). Takie SSI mogłoby być oparte o technologię DLT/Blockchain. W tym kontekście istotne będzie również skorelowanie rozwiązań eIDASowych (Rozporzadzenie 910/2014) z tymi technologiami. Tutaj konieczne byłoby jednak podjęcie działań nie tylko na poziomie krajowym, ale również unijnym.
Część z barier odnosi się także do nowych usług inicjowania płatności oraz dostępu do informacji o rachunku. W szczególności podnosi się nieproporcjonalne obowiązki w zakresie AML w stosunku do charakteru tych usług (z czym nie do końca się zgadzam). To co jednak można spróbować zmienić, a pewnie się nie zmieni wobec zaostrzania podejścia do kwestii AML, to podejście do art. 37 ustawy o AML i dość szerokiego katalogu informacji. Osobiście nie mam jednak pomysłu jak to zrobić.
W tabeli znajdziemy również odniesienie do braku aktualności rozporządzenia z popularnej „7” Prawa bankowego. Wydaje się, że wobec podjęcia prac (o których pisałem w ostatnim artykule) w niedługim czasie bariera zostanie usunięta.
I jeszcze jedna istotne bariera
Pojawia się ona w kilku podgrupach. Chodzi o kwestię ograniczonego katalogu danych w ramach usługi AIS (pisałem o tym w tym artykule). To jest rzeczywiście bariera do usunięcia, ale raczej na poziomie unijnym, bo przepisy ustawy o usługach płatniczych nie są tutaj zbyt elastyczne. W „klasycznym” ujęciu usługi AIS katalog danych jest bardzo wąski i niedający zbyt dużych możliwości co do ich wykorzystania na potrzeby innowacyjnych produktów.
Rozszerzenie tego katalogu i/lub doprecyzowanie co można pozyskiwać i przetwarzać w ramach tej usługi mogłoby pozytywnie wpłynąć na rozwój fintechów. W raporcie wskazano chociażby na produkty o charakterze quasi-inwestycyjnym, jak lokaty strukturyzowane, ale dlaczego nie rozszerzyć tego katalogu na produkty inwestycyjne, które znajdują się na rachunku inwestycyjnym w banku? Pozwoliłoby to na uzyskanie pełniejszego obrazu finansów użytkowników i na pewno zwiększyłoby wartość dodaną.
I na dzisiaj koniec…
W kolejnej odsłonie spojrzę na pozostałe podgrupy i pokuszę się o szerszy komentarz. Na razie czekamy na efekty prac podgrup i konkretne działania ze strony sektora publicznego. Trzymam kciuki!
Wszystkie grafiki należą do UKNF i pochodzą ze strony www.knf.gov.pl.